۳-عيوب هندسی : Profile Defects
عيوب هندسی شامل تغییر شکل در مقطع عرضی از شکل هندسی واقعی محصول می شوند.
عوامل زیادی باعث بوجود آمدن عیوب هندسی می شوند اما عیوب هندسی عموما با نارسایی ویا غیر یکنواختی سیستم خنک کننده ارتباط دارند لذا در اغلب اوقات عيوب هندسی با ترک ها ظاهر می گردند .
سرعت بیش از حد ریخته گری و و دمای بیش از اندازه در ریخته گری به همراه عوامل ذکر شده شرایط را برای ایجاد این عیوب مهیا می سازد.
P1 لوزی شدن: RHOMBOIDITY
لوزی شدن تغییر در اندازه بین دو قطر در مقاطع چهارگوش و یا مستطیلی است. یا بیضی شدن در مقاطع گرد
لوزی شدن به شکل درصد بیان می گردد و از رابطه زیر محاسبه می گردد :
R=d1-d2*10
که در آن : قطر بزرگتر d1=
قطرکوچکتر d2=
میزان اندازه و رواداری در لوزی شدن بر اساس نیازمندیهای استاندارد ویا درخواست مشتری تعیین می گردد.
در صورت شدید بودن این عیب ، لوزی شدن با ترک داخلی در گوشه های زاویه منفرجه همراه خواهد بود.
در اغلب اوقات باید رفع این عیب را در نارسایی سرد کننده ثانویه و غیر یکنواختی در ناحیه اولیه خنک کننده جستجو کرد. همچنین کافی نبودن تکیه گاه ها و رولرهای راهنما ؛ تراز نبودن رولر های صاف کننده و با فشار بیش اندازه آنها ، سایش زیاد همراه با تغییر در پروفیل قالب نیز باعث ایجاد این عیب می گردد.
تذکر: میزان مجاز لوزی شدن حداکثر 7% عرض مقطع در نظر گرفته می شود مقادیر بیشتر موجب مشکلات در نورد می گردد
حداکثر رواداری مجاز لوزی شدن :
در مقطع 150*150=5/10 میلیمتر
در مقطع 125*125=75/8 میلیمتر
در مقطع 120*120=4/8 میلیمتر
در مقطع 100*100=7 میلیمتر
رواداری عرض مقطع شمش ±4mm می باشد
رواداری طول شمش cm10± برای طول 12 متر می باشد
P2 باد کرد گی: BULGING) SWELLING
این عیب اعوجاج در سطح یا سطوح شمش چهار گوش یا مستطیلی است که به صورت بر آمدگی های محدب دیده می شود.
این عیب ناشی از ناکافی بودن نگهدارنده های پوسته شمش در برابر فشار فرواستاتیک می باشد.
همچنین این عیب منتج از نارسایی در خنک کننده ثانویه ، کاهش ناگهانی سرعت ریخته گری ، ناقص شدن و تغییر شکل قالب می باشد.
P3 فرورفتگی : CONCAVITY
این عیب اعوجاج در سطح یا سطوح شمش چهار گوش یا مستطیلی است که به صورت فرورفتگی های مقعر دید می شود.
این عیب ناشی از خیلی زیاد بودن خنک کنندگی موضعی در سرد کننده ثانویه و تغییر شکل قالب می باشد.
P4 خمیدگی شمش : BENDING
این عیب هرگونه انحراف از امتداد محور محصول را شامل می گردد.
اعمال نیرو مکانیکی غیر متعارف بر شمش و یا گیر کردن شمش در مسیر خنک شدن و یا تغییر سرعت حرکت شمش در یک ناحیه باعث تغییر شکل شمش از حالت مستقیم می گردد .
همچنین عدم یکنواختی در سرد شدن شمش باعث خمیدگی آن می گرددلذا لازم است تمهیدات مناسب در جهت یکنواخت سرد شدن شمش اتخاذ گردد.(معمولا” در شمش اول و آخر در بستر خنک کننده شمش از یک طرف در هوا ازاد سرد می شود و از طرف مقابل با سایر شمش ها گداخته در تماس است لذا تغییر در فلو حرارتی در دو سطح متقابل شمش موجب خمیدگی شمش می گردد.
عدم وجود تکیه گاه مناسب جهت نگهداری شمش داغ نیز باعث خمیدگی شمش تحت نیروی وزن خود می گردد.
معمولا حد اکثر میزان مجاز خمیدگی شمش یکسانتیمتر بازای هر متر طول یا %۱ طول شمش و حداکثر ۷۰ میلیمتر در نظر گرفته می شود.
P5 غیر یکنواختی پیشانی شمش ( کجی برش) : UNEVEN
این عیب ناشی از تغییرات فشار هوا در برشکاری شمش و غیر یکنواختی در اجرایی برش دستی است .
لازم است تنظیمات برش اتوماتیک دقیقا اجرا شود و در برشکاری دستی از غلتک های نگهدارنده مشعل استفاده گردد و برشکاری با سرعت مناسب و یکنواخت انجام گردد.
در صورت عدم رفع این عیب ممکن است شمش در حین نورد دچار عیب لایه ای شدن گردد.
همچنین عدم موازی بودن سطوح برشکاری شده برای شمش های که مصارف اکسترود با لوله سازی دارند موجب سیلان فلز به یک جهت شده و باعث پارگی حین فرایند شکل دهی می شوند.
در مقاطع ۱۵۰ ۱۵۰ و۱۲۵*۱۲۵ و ۱۲۰*۱۲۰ و ۱۰۰*۱۰۰حد اکثر شیب برش برابر ۱۲ میلیمتر مورد تایید می باشد.
P6 پیچیدگی شمش : TWIST (TORSION)
این عیب ناشی از پیچیدگی شمش حول محور طولی آن است.
عموما این عیب ناشی از غیر یکنواختی سرد شدن در ناحیه سرد کننده ثانویه و یا عدم تنظیم و فرسایش رولیک های راهنما و صاف کننده می باشد.
حداکثر مقدار مجاز این عیب m Lenght 1/3 محصول می باشد.